¹Kafkas University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Internal Medicine, TR-36100 Kars - TURKEY
²Fırat University, Vocational School of Health Services, TR-23119 Elazığ - TURKEY
³Kafkas University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Biochemistry, TR-36100 Kars - TURKEY
⁴Harran University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Biochemistry, TR-63200 Şanlıurfa - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2019.21861 Bu çalışma dil oynatma hastalığı olan hayvanlarda bakır (Cu), mangan (Mn), çinko (Zn) seviyeleri ve oksidatif stres gelişip gelişmediğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın materyali farklı yaş ve cinsiyetlerde 50 dil oynatma hastalığı ve 25 sağlıklı sığırdan oluşturuldu. Çalışmaya alınan hasta hayvanların başlarını yukarıya kaldırarak uzun veya kısa aralıklarla dillerini ağızlarından çıkararak kıvırma, döndürme, sallama ve halka oluşturma gibi fizyolojik olmayan dil hareketleri yaptıkları görüldü ve klinik olarak dil oynatma hastalığı tanısı konuldu. Çalışmaya dahil edilen tüm hayvanlardan 10 mL kan alınarak serumları ayrıştırıldıktan sonra serum Cu, Mn, Zn, malondialdehit (MDA), nitrik oksit (NO), total oksidan durum (TOS) ve total antioksidan durum (TAS) belirlendi. Hasta hayvanların serum Mn değerleri sağlıklı hayvanlara göre düşük olduğu (P<0.001), Zn ve Cu değerlerinde ise fark olmadığı (P>0.05) belirlendi. Sağlıklı hayvanların NO (P<0.001), MDA (P<0.001) ve TOS (P<0.05) değerleri sağlıklı hayvanlara göre yüksek bulunurken TAS (P>0.05) değerinde fark olmadığı belirlendi. Sonuç olarak dil oynatma hastalığının etiyolojisinde Mn eksikliğinin önemli rol oynadığı, oksidatif hasar veya yangı geliştiği belirlendi. Dil oynatma hastalığında meydana gelen oksidatif stresin hücresel hasar veya strese bağlı olarak şekillendiği düşünüldü. Keywords : Sığır, Bakır, Mangan, Çinko, Dil oynatma, Malondialdehit, Nitrik oksit Total oksidan durum, Total antioksidan durum