¹Department of Animal Medicine (Infectious Diseases), Faculty of Veterinary Medicine, Benha University, Moshtohor, Tukh, Qalyobiya, 13736 EGYPT
²Department of Pathology, Faculty of Veterinary Medicine, Benha University, Moshtohor, Tukh, Qalyobiya, 13736 EGYPT
³Department of Statistics, Faculty of Commerce, Benha University, Benha, Qalyobiya, EGYPT
⁴Department of Medical Laboratory Sciences, Faculty of Applied Medical Sciences, King Abdulaziz University, Jeddah, SAUDI ARABIA
⁵Special Infectious Agents Unit, King Fahd Medical Research Center, King Abdulaziz University, Jeddah, SAUDI ARABIA DOI : 10.9775/kvfd.2023.29187 Sığır tüberkülozunun (BTB) etkeni olan Mycobacterium bovis, günümüzde dünya genelinde hükümetlerin, veteriner hekimlerin ve tarım endüstrisinin karşı karşıya kaldığı en önemli endemik hastalıklardan birisidir. M. bovis sadece sığır sağlığı ve ekonomisi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olmakla kalmayıp, aynı zamanda hayvandan insana bulaşabilen zoonotik bir hastalık olarak halk sağlığı için de tehdit oluşturmaktadır. M. bovis basilinin Calmette-Guérin (BCG) aşısı birçok hayvanda yaygın olarak kullanılmasına rağmen, sadece birkaç çalışma bu hayvanlarda yan etkilerini bildirmiştir. Bu çalışmada, İsviçre erkek farelerinde BCG aşısının inhalasyon ve subkutan (SC) enjeksiyonu ile ilişkili sistemik patolojik lezyonlar ve immünoglobulin seviyeleri değerlendirilmiştir. Sonuçlar, her iki yolla da (nebülizasyon, subkutan enjeksiyon) IgM ve IgA seviyelerinde artış olduğunu ortaya koyarken, subkutan olarak enjekte edilen farelerde IgG seviyelerinde dramatik bir artış olduğunu göstermiştir. BCG aşısının bir nebülizör kullanılarak aerosolize edilmesi, farelerin dalaklarında çok sayıda megakaryosit içeren ciddi pulmoner lezyonlarla sonuçlanmıştır. Öte yandan, SC enjeksiyonunun pulmoner dokular üzerinde hafif bir etkisi olmuş ve farelerin hepatik dokularında orta derecede ekstramedüller hematopoezi indüklemiştir. Sonuç olarak, İsviçre farelerinin BCG ile yanlışlıkla aşılanması, olumsuz doku reaksiyonunu ve Ig seviyesinde kayda değer bir artışı tetiklemiştir. Doku lezyonlarının şiddeti, farelerdeki enjeksiyon yolu ile uyumluluk göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Aerosol, BCG, Ekstramedüller hematopoez, Fare, Aşı