¹Department of Zoology, Faculty of Biological Sciences, Quaid-i-Azam University Islamabad, 45320, PAKISTAN
²Animal Sciences Division, Pakistan Agricultural Research Council, Islamabad, PAKISTAN
³Animal Health Program, National Agriculture Research Centre, Islamabad, PAKISTAN DOI : 10.9775/kvfd.2020.24917 Dünya genelinde kene kontrolü için piretroid, organofosfatlar, makrosiklik laktonlar ve fenilpirazol olmak üzere dört ticari sentetik bileşik kullanılmıştır. Fakat, akarisitlerin etkinliği periyodik olarak tam olarak izlenmemiştir ki bu tür bilgiler daha etkili bir uygulamaya, ekonomik analize ve diğer organizmalar ve çevresel kontaminasyon üzerindeki zararlı etkilere katkıda bulunabilir. Bu çalışmada, sipermetrin (CYM), deltametrin, triklorfon + dimetilester, ivermektin (IVM) ve fipronil"in keçilerde doğal kene enfestasyonu üzerine etkisi araştırılmıştır. Hyalomma, Rhipicephalus, Ixodes ve Haemaphysalis gibi dört kene cinsi üzerinde yapılan in vivo kantitatif değerlendirmede hem CYM hem de IVM ile sağaltılan grupların, tedavi sonrası tüm günlerde diğer bileşiklere ve kontrollere oranla önemli ölçüde daha düşük kene popülasyonuna sahip olduğu saptanmıştır (P<0.05). CYM ve IVM ile tedavi edilen gruplardaki ortalama kene sayısındaki maksimum azalma, 3 ile 4. günler arasında kaydedilmiş, takiben 5. günde kenelerin tamamen döküldüğü izlenmiştir. Bununla birlikte, deltametrin, triklorfon + dimetilester ve fipronil, uygulamanın 6. gününde %100 etkinlik göstermiştir. In vitro etkinlik denemelerinde, tedavi sonrası grupta fipronil"in (0.25 /100 mL) oranında kullanımına bağlı olarak 18. saatte %100 kene ölüm oranı saptanırken, deltametrin, triklorfon + dimetilester ve sipermetrin"in %100 etkinlikleri sırasıyla 24-33. saat, 33-42. saat ve 39-48. saatler içerisinde saptanmış ve buna göre etkinlik açısından 2., 3. ve 5. sıralarda yer almışlardır. Bu çalışma, test edilen akarisitlerin kene enfestasyonunu azaltmada etkinliklerinde farklılıklar olduğunu ve temel akarisit sınıfl arının diğer üyelerinin farklı formülasyonları üzerinde daha fazla deneylerin standartlaştırılması gerektiğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Akarisit, Etkinlik denemeleri, Keçi, Kene