¹Department of Veterinary Basic Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, IRAN
²Department of Veterinary Pathobiology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, IRAN
³Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Iranian Fisheries Science Research Institute (IFSRI), Tehran, IRAN DOI : 10.9775/kvfd.2019.22936 Fasciolosis, tüm dünyada hayvanlarda temel sağlık sorunlarına neden olan ve sosyoekonomik etkilere sahip paraziter bir enfeksiyondur. Bu çalışma, Fasciola hepatica ile doğal olarak enfekte olmuş koyunlarda silymarinin tek başına ve klorsulon ile kombinasyon halinde kullanımının hepatoprotektif aktivitesini değerlendirmeyi amaçlamıştır. Bu amaçla toplam 40 koyun (Sangsari ırkı) beş gruba ayrıldı: 1) tedavi görmeyen sağlıklı koyunlar (negatif kontrol), 2) tedavi görmemiş enfekte koyunlar (pozitif kontrol), 3) silymarin ile tedavi edilen enfekte koyunlar (1. günden 14. güne kadar oral yoldan 280 mg), 4) klorsulon ile tedavi edilen enfekte koyunlar (5, 10 ve 15 günlerde ağızdan 7.5 mg/kg) ve 5) silymarin + klorsulon ile tedavi edilen enfekte koyunlar. Serum parametreleri olarak total bilirubin, toplam protein, albümin, alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), alkalin fosfataz (ALP) ve gama-glutamil transferaz (GGT) incelendi. Bunun yanı sıra, doğal olarak F. hepatica ile enfekte ve kontrol grubundaki koyunlarda histopatolojik değişiklikler ışık mikroskobu kullanılarak incelendi. Analiz sonuçları, enfekte hayvanlarda AST, ALT, ALP, GGT, bilirubin, protein ve albümin düzeylerinin sağlıklı gruba göre anlamlı derecede düşük olduğunu gösterdi (P<0.05). Silymarin ve klorsulon kombinasyonu ile yapılan tedavide, hem biyokimyasal hem de histopatolojik parametrelerde kayda değer bir iyileşme gözlendi (P<0.05). Sonuç olarak, biyokimyasal analiz sonuçları, patolojik bulgularla uyumlu olarak, silimarinin klorsulon ile kombinasyonuyla yapılan tedavinin, hepatoprotektif aktivite açısından diğer tedavilerden daha üstün olduğunu gösterdi. Anahtar Kelimeler : Fasciola hepatica, Koyun, Silymarin, Hepatoprotektif, Biyokimyasal parametreler, Klorsulon