¹Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Ege, TR-35100 Bornova, Izmir - TURKEY
²Department of Computer Programming, Akhisar Vocational School, University of Manisa Celal Bayar, TR-45210 Akhisar, Manisa - TURKEY
³Department of Plant and Animal Production, Alaşehir Vocational School, University of Manisa Celal Bayar, TR-45400 Alaşehir, Manisa - TURKEY
⁴Department of Tobacco Breeding, School of Tobacco Expertise, University of Manisa Celal Bayar, TR-45210 Akhisar, Manisa - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2018.20447 Yaygın bir çalışma alanına sahip olan bulanık mantık, son 20 yılda gelişmiştir. Hayvancılıkta bulanık mantık yaklaşımını kullanan az sayıda araştırma vardır. Bu çalışma, yumurta verimi kayıtlarının tahmininde bulanık mantık uygulamalarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Yumurta verim kayıtları İzmir, Türkiye"de bulunan ticari kümes hayvanlarından elde edilmiştir. 22-40 haftalık yaştaki kahverengi yumurtacı tavuklara ait yumurta verim özellikleri bulanık mantık yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu araştırmada bulanık mantık modeli; yüksek, orta ve düşük (kafes etkisi için alt) şeklinde üç sınıfta gruplandırılan yumurta verim değerlerini tahminlemek için geliştirilmiştir. Bu amaçla bulanık mantık modelinde kafes etkisi, eşeysel olgunluk yaşı (ASM), eşeysel olgunluktaki canlı ağırlığı (BWSM), ergin yaştaki canlı ağırlığı (BW) olmak üzere toplam 4 girdiyi temsil eden 120 veri satırı ile 1 çıktı değişkeni, günlük ve bireysel yumurta verimi (EP) kullanılmıştır. Belirtme katsayısı (R2) 0.89 olarak bulunmuştur. Bu aynı zamanda tahminlemenin başarısını göstermektedir. Eşeysel olgunluk yaşı (ASM) 168. gün, eşeysel olgunluktaki canlı ağırlık (BWSM) 1500 g ve ergin yaştaki canlı ağırlık (BW) 1820 g olduğunda yumurtlama veriminin olasılığı %98.97 olarak bulunmuş iken eşeysel olgunluk yaşı (ASM) 157. gün, eşeysel olgunluktaki canlı ağırlık (BWSM) 1720 g ve ergin yaştaki canlı ağırlık (BW) 1940 g olduğunda yumurtlama veriminin olasılığı %97.97 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar aynı zamanda geç yaşta eşeysel olgunluğa erişen yumurtacılarda yumurta veriminin daha düşük olduğunu göstermektedir. Bulanık mantık ile tahminlenen yumurta verimleri ile orijinal kayıtlar arasındaki benzerlikler araştırılmıştır. Bulgular, yumurta veriminin sınıflandırılmasında bulanık modelin etkili ve doğru bir tahmin sağlayabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, yumurta veriminin tahmini ile ilgili bulanık mantık uygulamalarının sınırlı olması yapılan bu çalışmayı daha sonra yapılacak çalışmalara öncü kılacaktır. Anahtar Kelimeler : Yapay zeka, Yumurta verimi, Bulanık çıkarım, Bulanık mantık, Kanatlı