Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2018 , Vol 24 , Sayı 2
Physical, Haematological and Biochemical Responses of Arabian Horses to Jereed (Javelin Swarm) Competition
Berjan DEMİRTAŞ1
1Istanbul University, Vocational School of Veterinary Medicine, Equine and Equine Training Programme, TR-34320 Avcilar, İstanbul - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2017.18674 Bu çalışmanın amacı cirit müsabakalarının atlarda oluşturduğu fiziksel, hematolojik ve biyokimyasal değişiklikleri incelemektir. Cirit, Türklerin oynadığı geleneksel bir atlı spor müsabakasıdır. Bu çalışmada, yaşları 4-14 arasında değişen, 14 adet Arap aygırı kullanıldı. İstirahat halinde (T0), müsabakanın hemen ilk (T1) ve ikinci devrelerinin sonunda (T2) ve müsabaka tamamlandıktan 30 dakika (T3) ve 60 dakika (T4) sonra atların kalp atım ve soluk sayıları, kapillar dolum zamanı, mukoz membran rengi, deri elastikiyeti ölçüldü ve intravenöz yolla kan örnekleri toplandı. Kan örneklerinden tam kan sayımı ve biyokimyasal olarak laktat, glikoz, üre, total protein, albumin, globulin, kalsiyum, magnezyum fosfor, klor, sodium, potasyum, kreatin kinaz, laktat dehidrogenaz, aspartat aminotransferaz, alkalin fosfataz analizleri yapıldı. 5 farklı zamanda tekrarlanan ölçümleri değerlendirmek için Linear Karışık etki modeli ve post-hoc test olarakta LSD kullanıldı. Atlı cirit müsabakası atların kalp atım ve soluk sayılarında (P<0.001), kapillar dolum zamanında (P<0.001), mukoz membran rengi (P<0.001), dehidrasyon (P<0.001), eritrosit sayısı (P<0.001), hemoglobin (P<0.001), hematokrit (P<0.001), toplam lökosit sayısı (P<0.001), nötrofil (P<0.001) ve bazofil (P<0.05) sayılarında artışa sebep olmuştur. Ayrıca, atların laktat (P<0.01), glikoz (P<0.001), üre (P<0.001), total protein (P<0.001), albumin (P<0.001), globulin (P<0.001), sodium (P<0.001), potasyum (P<0.001), kreatin kinaz (P<0.05), laktat dehidrogenaz (P<0.001), aspartate aminotransferaz (P<0.001), alkalin fosfataz (P<0.001) değerlerinde artış olmuştur. Kalsiyum (P<0.01), magnezyum (P<0.01), fosfor (P<0.05), klor (P<0.001) değerlerinde ise azalma oluşmuştur. Ölçülen parametrelerin büyük bir kısmı müsabaka bittikten 30 veya 60 dakika sonra başlangıç değerlerine geri dönemese de (P<0.05) referans aralığına çok yakın değerlere ulaştığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Cirit, At, Egzersiz, Hematoloji, Biyokimya