¹Yuzuncu Yıl University, Veterinary Faculty, Dept. of Reproduction and Artificial Insemination, TR-65080 Van - TURKEY
²Ataturk University, Veterinary Faculty, Department of Pathology, TR-25240 Erzurum - TURKEY
³Ataturk University, Veterinary Faculty, Department of Biochemistry, TR-25240 Erzurum - TURKEY
⁴Akdeniz University, Faculty of Agriculture, Department of Zootechnics, TR-07070 Antalya - TURKEY
⁵Ataturk University, Veterinary Faculty, Dept. Reproduction and Artificial Insemination, TR-25240 Erzurum - TURKEY
⁶Yuzuncu Yıl University, Veterinary Faculty, Department of Pathology, TR-65080 Van - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2017.17752 Bu çalışmanın amacı, metoraksat (MTX) uygulanan ratlarda hesperidinin erkek üreme sistemi üzerindeki etkisini araştırmaktı. Çalışmada 8 haftalık yaşta, 250-300 g canlı ağırlığa sahip 28 erkek Wistar albino cinsi rat kullanıldı. Dört deney grubu oluşturuldu; Grup 1 (n=7): kontrol grubu, sadece yem ve su verildi. Grup 2 (n=7): MTX grubu, 20 mg/kg MTX i.p. tek doz uygulandı. Grup 3 (n=7): Hesperidin grubu, 200 mg/kg hesperidin 7 gün süre ile ağızdan sonda yardımıyla verildi. Grup 4 (n=7): MTX + hesperidin grubu, 20 mg/kg MTX i.p tek doz uygulamasını takiben 200 mg/kg hesperidin 7 gün süre ile ağızdan sonda yardımıyla verildi. Deney sonunda ratlar dekapite edilerek biyokimyasal, histopatolojik ve spermatolojik parametreler incelendi. MTX grubunda sperm motilitesi ve yoğunluğunun, CAT, GPx ve SOD enzimlerinin ve GSH düzeyinin düştüğü, TNF-alpha ve IL-1 Beta ile MDA düzeyinin arttığı, spermatojenik hücrelerin düzenli yapısının bozulduğu, seminifer tubullerin nekrotik ve dejeneratif bir hal aldığı gözlendi. MTX + hesperidin uygulaması ile spermatolojik parametrelerin düzeldiği, nekrotik ve dejeneratif değişikliklerin azaldığı tespit edildi. Bu sonuçlar hesperidinin rat testislerinde MTX tarafından oluşan yıkıcı etkiler üzerinde koruyucu etkiye sahip olduğunu gösterdi. Anahtar Kelimeler : Erkek rat, Hesperidin, Metotreksat, Spermatozoon, Üreme sistemi