¹Veterinary Faculty, “Sv. Kliment Ohridski” University of Bitola, MACEDONIA
²Department of Veterinary Medicine, Faculty of Agriculture, University of Novi Sad, SERBIA
³Faculty of Veterinary Medicine, University of Ss. Cyril and Methodius, Skopje, MACEDONIA
⁴Clinic for Reproduction and Large Animals - Section for Ruminants, Veterinary Faculty, University of Ljubljana, SLOVENIA
⁵Clinic for Surgery, Faculty of Veterinary Medicine, Zagreb, CROATIA DOI : 10.9775/kvfd.2017.17593 Bu olgu-kontrol çalışmasının amacı ineklerde laktasyonun pik yaptığı ilk altı ayı süresince kronik topallığın risk faktörleri olarak süt üretimi, vücut kondisyon skoru ve metabolik parametrelerin incelenmesidir. Çalışmada toplam 100 adet Holstein-Friesian inek kullanıldı. Bu ineklerin 30"u topal (5 aylık ölçümlerin 4"üne belirlenen lokomosyon skoru (LS) >3"e göre) olarak sınıflandırılırken 70"i klinik olarak topallık göstermemekteydi (LS ≤3). 30.9 kg/gün"den daha fazla süt üretimine sahip olan inekler topallık için daha yüksek risk gösterirken (OR=1.9, 95% güvenlik aralığı (CI)=1.2-4.5) süt üretimi 39.1 kg/gün"de risk pik yaptı (OR=4.8, CI=2.1-8.8). Laktasyon pikinde suboptimal BCS <2.5 veya >3 maruz kalan ineklerde topallık olasılığını artırdı (OR=4.9, CI=2.2-8). İnekler belirtilen şartlarda kronik topallık için daha fazla risk faktörü gösterdiler: BHBA>0.8 mmol/L (OR=3.5, CI=1.2-9.9), LDH>1900 IU/L (OR=2.3, CI=1.4-5.9) ve trigliseridler>0.22 mmol/L (OR=2.2, CI=1.5-2.9). İki risk faktörünün etkileşmesi tek faktöre maruz kalanlarla karşılaştırıldığında kronik topallığın gelişmesi için daha yüksek OR gösterdi BCS × BHBA (OR=22, CI=1.2-1000), BCS×LDH (OR=33, CI=1.8-1400), süt üretimi × BHBA (OR=18.24, CI=2.1-433) ve süt üretimi×LDH (OR=14.2, CI=1.5-327). Risk faktörlerine maruz kalan topal inekler muhtemelen enerji ve protein dengesizliğine bağlı olarak anlamsız derece daha düşük üre konsantrasyonuna, ALP ve daha yüksek kolesterol ve trigiliserid konsantrasyonuna sahipti. Topal ve sağlıklı ineklerde glikoz konsantrasyonu benzerlik göstermekteydi. Sağlıklı ineklerde düşük LDH aktivitesi ile birlikte benzer ortalama glikoz konsantrasyonu sağlanırken topal ineklerde artmış LDH mevcuttu. Bu durum muhtemelen yüksek glikolizise bağlıydı. Laktasyonun pik döneminde metabolik adaptasyon ve topallık ile ilişkisi daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler : İnek, Topallık, BCS, Süt üretimi, Metabolik parametreler