¹Mugla University, Faculty of Fisheries, Department of Aquaculture, TR-48000 Mugla - TURKEY
²Mugla University, Ortaca Vocational School, Department of Fisheries, TR-48600 Mugla - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2011.5338 Bu çalışmada, sperm kanalları olan, abdominal masaj yoluyla gamet toplanabilen, fonksiyonel olarak erkekleştirilmiş gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) anacı üretimi için uygun hormonal cinsiyet dönüşüm prosedürü araştırılmıştır. Bu amaçla 4 grup deneme yapılmıştır. Oral uygulama grubunda, serbest yüzmeye başlayan post larvalar ilk yem alma aşamasından itibaren 600 derece- gün süresince kilogramında 1.0-3.0 mg 17α-metiltestosteron içeren yemlerle beslenilmiştir. Banyo uygulama gruplarında ise, 0.5-1.0 mg l-1 17α-metiltestosteron, 11β-hidroksiandrostenedion ya da 17α-metildihidrotestosteron keseli larval dönem boyunca (döllenmeden itibaren 370-560 derece-gün) kısa süreli (2 saatlik) tek, 48 saat aralı 2-3 ya da 1 hafta aralı çift banyo şeklinde verilmiştir. Çalışma sonuçları, gökkuşağı alabalığında fonksiyonel erkekleştirilmiş dişi anaç üretimi için en uygun hormon prosedürünün döllenmeden sonraki 470-800 derece-gün"leri kapsayan, periyodik banyolar veya periyodik banyolar ve düşük dozda oral uygulamalar şeklinde bir prosedür olabileceğini, androjen banyolarının fonksiyonel erkekleştirilmiş dişi anaçlar üretmekte daha etkili olduğunu, düşük konsantrasyonlarda (≤1 mg kg-1 yem) verildiğinde oral 17α-metiltestosteron uygulamalarının da yüksek oranda fonksiyonel erkek birey üretebileceğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Oncorhynchus mykiss, 17α-metiltestosteron, 17α-metildihidrotestosteron, 11β-hidroksiandrostenedion, fonksiyonel hormonal cinsiyet değişimi