¹University of Manisa Celal Bayar, Faculty of Medicine, Department of Medical Parasitology, TR-45030 Yunusemre, Manisa - TURKEY
²University of Ege, Faculty of Pharmacy, Department of Pharmacognosy, TR-35040 Bornova, İzmir - TURKEY
³University of Ege, Faculty of Medicine, Department of Medical Biyology, TR-35100 Bornova, İzmir - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2021.25656 Çalışmamızda Cynara scolymus (enginar) bitkisinin reseptakulum, brakte ve gövde yaprağı kısımlarından hazırlanmış ekstrelerinin Leishmania tropica"ya karşı in vitro antileishmanial aktivitelerinin araştırılması amaçlanmıştır. Türkiye"nin Manisa ilinden kutanöz leishmaniasis hastasından izole edilen ve sıvı azotta saklanan bir Leishmania izolatı, yapılan tür tayini sonucunda L. tropica (MHOM/TR/2012/CBCL-LT) olarak saptanmıştır. Cynara scolymus bitki ekstrelerinin in vitro antileishmanial aktiviteleri CelltTiter-glo ve hemositometri yöntemleriyle, sitotoksik aktiviteleri ise MTT yöntemiyle incelenmiştir. Reseptakulum su, sulu etanol ve etanol, brakte yaprağı su, sulu etanol ve etanol ve gövde yaprağı su, sulu etanol ve etanol ekstrelerinin IC50 değerleri sırasıyla 2.45 mg/mL, 1.52 mg/mL, 1.66 mg/mL, 3.45 mg/mL, 1.46 mg/mL ve 0.58 mg/mL, 0.24 mg/mL, 0.21 mg/ mL ve 0.08 mg/mL olarak saptanmıştır. Bu sonuçlar ilaçsız kontrol grubuyla karşılaştırıldığında; en yüksek seçicilik indeksi (SI) değerlerine sahip olan gövde yaprağı sulu etanol (SI: 7.98), etanol (SI: 4.96) ve su (SI: 2.71) ekstrelerinin antileishmanial etkinlik gösterdiği saptanmıştır (P<0.05). Cynara scolymus bitkisinin brakte yaprağı su, reseptakulum su ve reseptakulum sulu etanol ekstreleri dışındaki ekstreler sitotoksik aktivite göstermemiştir. Sonuç olarak elde edilen verilere göre C. scolymus gövde yaprağı sulu etanol, etanol ve su ekstrelerinin etkili antileishmanial aktivite gösterdiği saptanmıştır. İleriki çalışmalarda, bu ekstrelerin içeriğindeki antileishmanial aktiviteden sorumlu bileşiklerinin tanımlanması, safl aştırılması ve in vivo antileishmanial aktivitelerinin analizine çalışılacaktır. Keywords : Antileishmanial aktivite, Cynara scolymus, Enginar, Kutanöz leishmaniasis, Leishmania tropica, Türkiye