¹Bilecik Seyh Edebali University, Vocational School, Food Processing Department, TR-11230 Bilecik - TURKEY
²Pamukkale University, Faculty of Medicine, Department of Physiology, TR-20070 Denizli - TURKEY
³Ataturk University, Faculty of Pharmacy, Department of Pharmacognosy, TR-25240 Erzurum - TURKEY
⁴Ataturk University, Faculty of Medicine, Department of Physiology, TR-25240 Erzurum - TURKEY
⁵Yuzuncu Yıl University, Faculty of Pharmacy, Department of Pharmacy, TR-65090 Van - TURKEY
⁶Ataturk University, Faculty of Medicine, Department of Medical Pharmacy, TR-25240 Erzurum - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2021.25439 Glutamat merkezi sinir sisteminin ana uyarıcı nörotransmitteridir. Aşırı glutamatın, glutamat reseptörlerinin uzun süreli aktivasyonu nedeniyle eksitotoksisiteye neden olduğu bilinmektedir. Umbelliferon, antioksidan, antiinfl amatuar ve nöroprotektif etkilere sahip kumarin türevi bir bileşiktir. Ayrıca, umbelliferon kan beyin bariyerini geçerek nöronal hücreleri ölümden koruyabilmektedir. Bu çalışmada glutamat eksitotoksisitesine maruz bırakılan primer kortikal nöron (PCN) kültürlerinde umbelliferonun nöroprotektif etkisinin araştırılması amaçlanmaktadır. Umbelliferon, Ferulago cassia diklorometan alt ekstraktının köklerinden izole edildi. PCN"ler yenidoğan Sprague Dawley cinsi sıçanların serebral kortekslerinden elde edilmiştir. Glutamat eksitotoksistesi oluşturmak için hücreler 6x10-5 M glutamata maruz bırakıldı. Daha sonra hücrelere farklı konsantrasyonlarda (10-1000 μM) umbelliferon uygulanarak 24 ve 72 saat inkübasyona bırakıldı. Hücre canlılık oranı MTT yöntemi ile belirlendi. Hücrelerde oluşan reaktif oksijen türleri Total oxidant status (TOS) ve Total antioxidant status (TAS) yöntemleri ile değerlendirildi. MTT analiz sonuçlarına göre, glutamat uygulaması ile hücre canlılığının azaldığı görüldü. 72. saatte 25-250 μM umbelliferonun glutamat eksitotoksisitesine karşı nöronlarda anlamlı düzeyde koruyucu etkiye sahip olduğu tespit edildi (P<0.05). MTT sonuçlarıyla tutarlı olarak TAS analizi sonuçları, 50-250 umbelliferonun hücrelerdeki antioksidan düzeyini artırdığını ve bu da nöronların glutamata bağlı eksitotoksisiteye karşı korunmasına yardımcı olabileceğini gösterdi. Bu çalışmada umbelliferon, PCN hücrelerinde glutamat eksitotoksisitesine karşı nöroprotektif bir etki göstermiştir. Bu sonuçlar ile umbelliferonun glutamat eksitotoksisitesine karşı terapötik bir ajan olarak kullanılabileceği sonucuna varıldı. Keywords : Glutamat, Ferulago, Primer kortikal nöron kültürü, Umbelliferon