Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2020 , Vol 26 , Issue 1
Socio-Economic Analysis of Dairy Cattle Enterprises in Urban Sprawl
Zuhal KARAKAYACI1
1Selcuk University, Agricultural Faculty, Department of Agricultural Economics, TR-42130 Konya - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2019.22459 Süt sığırcılığı, hayvancılık sektöründe ve buna bağlı olarak tarım sektöründe sürdürülebilirliği sağlayan bir faaliyettir. Bundan dolayı süt sığırcılığı yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapıları önem arz etmektedir. Öte yandan bir işletmenin kuruluş yeri gerek hammaddeye yakınlık gerekse pazarlama olanakları açısından oldukça önemlidir ve kent saçakları bu açıdan potansiyeli yüksek alanlardır. Bu çalışmada, Konya ili örneğinde kent saçağında faaliyetlerini sürdüren 91 adet süt sığırcılığı işletmelerinin sosyo-ekonomik yapıları incelenmiştir. Süt çabuk bozulabilen bir ürün olmasından dolayı pazarlama sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi gerekmekte olup, kent saçaklarının önemi çalışmada belirlenmiştir. Kent saçaklarındaki işletmelerin en önemli özelliği sermaye yapılarının farklı olmasıdır. Bu alanlar kentleşme sürecinde olduğundan, arazi ve bina sermayeleri tarım dışı yatırım olarak algılanmaktadır. Bu durum tarım işletmelerinin rantabilitesine ve birim süt maliyetine olumsuz yönde etki yapmaktadır. Birim süt maliyeti hesaplamasında sabit masraf olarak işletmenin bina sermayesinin amortismanı, sermaye faizi ve tamir-bakım masrafları ele alınmakta olup, birim süt maliyeti incelenen işletmeler için ortalama 0.33 $/kg bulunmuştur. Kent saçağının yapısal özelliği dikkate alınarak konut sermayesi maliyet hesaplamalarından çıkarıldığında ise süt maliyeti 0.29 $/kg olarak belirlenmiştir. Birim süt maliyetindeki bu farklılık, kent saçağındaki süt işletmelerinin mevki rantı olarak yorumlanmıştır. Ayrıca pazara yakın olmasından dolayı ulaşım masraflarının da düşük olması mevki rantı içerisinde yer almaktadır. Bu durumda kent saçaklarında süt işletmeciliğinin yapılması ekonomik olarak değerlendirilmekte ve kentlere yakın bölgelerde organize hayvancılık bölgelerinin planlanması önerilmektedir. Keywords : Süt sığırcılığı, Süt maliyeti, Mevki rantı, Kent saçakları