¹Department of Animal Health, Faculty of Animal Husbandry and Veterinary Sciences, The University of Agriculture Peshawar, 25120, Khyber Pakhtunkhwa, PAKISTAN
²Directorate of Livestock and Dairy Development (Research), Peshawar, 25000, Khyber Pakhtunkhwa, PAKISTAN
³Directorate of Livestock and Dairy Development (Extension), Peshawar, 25000, Khyber Pakhtunkhwa, PAKISTAN DOI : 10.9775/kvfd.2019.21988 Bu çalışma, aflatoksin B1"in (AFB1) ot sazanı (Ctenopharyngodon idella) olarak da bilinen tatlı su balıklarında genotoksik ve toksikopatolojik etkilerini değerlendirmek amacıyla planlandı. AFB1"in in vitro üretimi için, Aspergillus flavus sporları patates dekstroz agar (PDA) üzerinde büyütüldü ve daha sonra substrat olarak pirinç kullanıldı. Yüksek performanslı likit kromatografi (HPLC) tekniği kullanılarak yapılan analizlerde, pirinçteki AFB1 miktarı 50 ppb/g bulundu. Toplam 150 adet Ot sazanı (42±5 g) 5 gruba (A, B, C, D, E) ayrıldı. A (kontrol), B, C, D ve E grupları 49 gün boyunca sırasıyla kg başına 25 ppb, 50 ppb, 75 ppb ve 100 ppb AFB1"e maruz bırakıldılar. Balıkların ortalama ağırlık artışı (WG) ve spesifik büyüme hızı (SGR), A grubunda (WG-15.35 g ve SGR-0.63), E grubuna kıyasla (WG-6.55 g ve SGR-% 0.28) anlamlı olarak daha yüksekti. Yemden yararlanma oranı (FCR), kontrol grubu ile D ve E grupları arasında anlamlı derecede farklıydı (P<0.05). Balık gruplarının hiçbirinde AFB1 nedeniyle ölüm gözlenmedi. Bununla birlikte, artan AFB1 konsantrasyonları, kırmızı kan hücreleri (RBC) sayısını, hematokrit, hemoglobin konsantrasyonu, ortalama eritrosit hacmi (MCV), beyaz kan hücreleri (WBC) sayısı ve lenfositleri kontrol grubuna göre önemli ölçüde düşürdü. Ek olarak, serum biyokimyasal analizlerinde AFB1"e maruz kalan gruplarda aspartat amino transferaz (AST), alanin amino transferaz (ALT), glukoz, üre ve kreatinin düzeylerinde anlamlı artış tespit edildi. Toplam serum proteinleri ve albümin seviyesi kontrol grubunda (6.05 ve 4.2 g/dL) AFB1"e maruz kalan gruplara göre anlamlı derecede yüksek bulundu; B grubu (5.8 ve 3.9 g/dL), C grubu (5.4 ve 3.7 g/dL), D grubu (4.2 ve 2.7 g/dL) ve E grubu (3.8 ve 2.06 g/dL). AFB1"in genotoksisitesi sadece D ve E grubundaki balıklarda kaydedildi ve mikronükleus frekans yüzdesi sırasıyla %0.85 ve 2.15 olarak belirlendi. Histopatolojik bulgular, yüksek AFB1 konsantrasyonlarının karaciğer, böbrek, bağırsak ve solungaç dokusunda patolojik değişikliklere neden olduğunu ortaya koydu. Bu çalışmada AFB1"in balık üretim performansında düşüş, hematolojik ve serum biyokimyasal profillerinde farklılaşma, dokularda ve DNA"da yapısal ve fonksiyonel değişikliklerden sorumlu olduğu sonucuna varıldı. Keywords : Toksikoloji, Aflatoksin B1, Ot sazanı, Hematoloji, Histopatoloji, Genotoksisite