¹Department of Pathobiology, Faculty of Veterinary Sciences, Bahauddin Zakariya University, Multan, PAKISTAN
²Immunoparasitology Laboratory, Department of Parasitology, Faculty of Veterinary Sciences, University of Agriculture, Faisalabad, PAKISTAN
³Department of Microbiology, Govt. College University, Faisalabad, PAKISTAN DOI : 10.9775/kvfd.2018.20232 Bu çalışmada Pleurotus (P.) sajor-caju (yerel yetişen bir istiridye mantarı) sıcak su ve metanolik ekstraktının bağışıklık düzenleyici ve anti-Eimeria etkileri araştırılmıştır. Mantarlardan liyofilizasyonla sıcak su ve metanolik ekstraktı elde edildi. Liyofilize edilen ekstraktlar bağışıklık düzenleyici ve anti-Eimeria aktivitelerini test etmek amacıyla analiz edildi. Ticari broiler tavuklarda bu ekstraktların bağışıklık düzenleyici etkisinin değerlendirilmesi sonucunda kontrol ile karşılaştırıldığında fitohemaglutinine karşı lenfoproliferatif cevap ile karakterize hücre aracılı bağışıklığın anlamlı derecede yüksek olduğu belirlendi (P<0.05). Bu ekstraktlar, koyun kırmızı kan hücrelerinin primer ve sekonder kas içi enjeksiyonu sonrası 7. ve 14. günlerde total Ig, IgG ve IgM titreleri ile karakterize humoral bağışıklık cevabın da yüksek olmasına neden oldu. Tüm gruplara Eimeria (E.) türleri (E. tenella, E. maxima, E. acervulina ve E. necatrix) enfektif dozda oral yolla inokule edildi ve sonrasında mortalite yüzdesi, her bir gram dışkıda oosit miktarı ve barsak lezyonları incelendi. Kontrol ile karşılaştırıldığında mantar ekstraktı verilen hayvanların yer aldığı deney gruplarında her bir gram dışkıda oosit miktarı anlamlı derecede düşüktü (P<0.05). Kontrol grubunda mortalite oranı ve lezyon skorları ekstrakt verilen gruplarla karşılaştırıldığında daha yüksekti. Sonuç olarak, P. sajor-caju sıcak su ve metanolik ekstraktı etlik piliçlerde bağışıklığı artıcı ve Eimeria enfeksiyonuna karşı koruyucu etki gösterdi. Keywords : Mantar ekstraktı, Pleurotus sajor-caju, Eimeria, Bağışıklık, Broiler