¹University of Padova, Department of Animal Medicine, Production and Health, 35122, Padova, ITALY
²Ankara University, Faculty of Veterinary Medicine, Department of Reproduction and Artificial Insemination, TR-06110 Ankara - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2018.19641 Bu çalışmanın amacı, dişi İtalyan Akdeniz Mandalarında fizyolojik ve patolojik reprodüktif durumların frekansının belirlenmesidir. 3-14 yaş aralığındaki dişi hayvanlar (n=444) ultrasonografi (USG) ile görüntülenerek, toplam 7319 USG görüntüsü ile gebelik durumu, fötal cinsiyet, jinekolojik ölçümler ve patolojiler açısından analiz edildi. Gebelik oranı %38.75 ve ovaryum-genital kanal bozuklukları %11.71 olarak belirlenirken; gebe olmayan hayvanlarda en sık görülen patolojiler ovaryumun kistik dejenerasyonu (OKD), hidrosalpinks ve salpingitis (SALP), metritis, pyometra (METR) ve pnömovagina (PVAG) olarak tanımlanmıştır. OKD, uzun gün mevsimi süresince (Şubat-Haziran) ve 5 yaş üstü dişilerde (P<0.05) patolojik koşulların %4.27"sini temsil ederken; ortalama 3.12±0.54 cm dış ve 2.5±0.22 cm iç çapa sahip yuvarlak anekoik yapıların varlığı ile karakterizeydi. SALP sıklığı %6.75 ve 7 yaş üzeri mandalarda daha yoğun tespit edilirken; METR ve PVAG frekansları toplamda %0.67 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, reprodüktif kanalın bazı patolojik koşullarının belirlenmesine ek olarak gebelik ve doğum tarihinin ultrasonografik görüntüleme ile saptanmasının mandalarda reprodüktif bir yönetim aracı olarak kullanılabilirliği ortaya konulmuştur. Keywords : Manda, Reprodüktif patoloji, Reprodüksiyon yönetimi, Ultrasonografi