¹Department of Physiology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Kafkas, TR-36300 Kars - TURKEY
²Department of Obstetrics and Gynecology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Kafkas, TR-36300 Kars - TURKEY
³Department of Biochemistry, Faculty of Arts and Sciences, University of Kafkas, TR-36300 Kars - TURKEY
⁴Department of Physiology, Faculty of Medicine, University of Kafkas, TR-36300 Kars - TURKEY
⁵Department of Bioengineering, Faculty of Bioengineering and Architecture, University of Kafkas, TR-36300 Kars - TURKEY DOI : 10.9775/kvfd.2016.17053 Bu çalışmada Tuj koyunlarına östrus döneminde testosteron antikoru ile yapılan pasif immunizasyonun ve A ve E vitamini kombinasyonu uygulamalarının üreme döneminde döl verimi ve oksidatif stres üzerine etkileri araştırıldı. Bu amaçla, 30 Tuj koyunu her grupta 10 koyun olmak üzere 3 gruba ayrıldı. İlk grup Kontrol grubu olarak değerlendirildi ve senkronizasyondan 7 gün önce plesebo uygulandı. Grup I"deki koyunlara testesteron antikoru (AnT), Grup II"deki koyunlara AnT ve Freund"s adjuvant incomplate içinde A-E vitamini kombinasyonu uygulandı. Vitamin ve AnT uygulamaları senkronizasyon günü ve senkronizasyondan bir hafta önce yapıldı. Hayvanları senkronize etmek için, Kontrol, Grup I ve Grup II"deki koyunlara 2.5 ml GnRH enjekte edildi. Kontrol, Grup I ve Grup II"deki koyunlara senkronizasyonun 5. günü 600 IU PMSG ile 2 ml PGF2α uygulandı. Deney gruplarının plazma progesteron düzeyleri gebelik süresince kontrol grubuna göre yüksek olarak belirlendi. Deney gruplarının Plazma malondialdehit düzeyleri ilk ilaç uygulamaları yapıldığında ve koç katımından önce yüksekken, gebelik süresince ve doğumdan sonra kontrol grubuna göre düşük olarak tespit edildi. Deney gruplarının, kontrol grubuna göre yüksek eritrosit glutatyon düzeylerini gebelik döneminde ve doğumdan sonra koruduğu gözlemlendi. I. ve II. Grupların bir batında doğan yavru sayılarının ve kuzulma oranının kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu gözlendi. I. Grupta hiç ölü doğum olmazken, II. Grupta gebe kalmayan hayvan sayısı diğer gruplardan daha düşüktü. Sonuç olarak, testosteron antikorunun serbest testosteron düzeyini düşürmesi ve vitaminlerin antioksidan etkileri ile serbest radikal düzeylerinin azalmasının koyunlarda gebelik performansını ve bir batında doğan yavru sayısını arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, testosteron antikoru ve testosteron antikoru ile A ve E vitamin kombinasyonlarının büyük sürülerde uygulanması ile işletmelerde daha kısa zamanda sürülerin büyütülmesinin mümkün olabileceği düşünülmektedir. Keywords : Testosteron antikoru, Vitamin A, Vitamin E, Tuj koyunu, MDA, GSH, Progesteron, Fertilite